Euro Exchange Rate
Lễ cầu hồn cho lục tỉnh miền Nam?
Trong bài viết ngày 11/02/2016 “The Mekong: Requiem for a river – Lễ Cầu Hồn cho Giòng Mekong” tờ Economist báo động rằng hình ảnh cô thôn nữ bên giỏ măng cụt mớ cá tươi anh nông dân nón lá khiến du khách yêu mến phong cảnh miền Nam sẽ không bao giờ được như ngày hôm qua nữa.
Một bi kịch mở đầu, diễn viên chính không hề hay màn đen đang bao phủ số phận mình. Đó là thảm họa xảy ra với Đồng Bằng Sông Cửu Long vì đất nhiễm mặn, bờ biển sạt lở và biến đổi khí hậu.
Văn minh Đông Nam Á đều từ sông nước. Gia tài chung của Đông Nam Á là “Con Rắn Ngọt Ngào”, tiếng Sanskrit Ma Ganga sang tiếng Khmer là Mai Kong, người Pháp “phiên âm” lần nữa thành Mékong mà Vua Sihanouk coi thiêng liêng như sông Hằng Ấn Độ. Chảy đến đâu “Con Rắn Ngọt Ngào” mang tên địa phương đến đấy. Ở Tibet/Tây Tạng, sông tên Dza Chu-Sông Đá. Qua Vân Nam, 21% Lan Thương chảy len quanh vách núi dựng đứng gập ghềnh trước khi tuôn tràn vào trái tim Đông Nam Á. Ở Miến Điện, sông Megaung Myit chỉ có 3%. Lào và Thái hưởng 25% và 23% từ Mae Nam/Sông Mẹ. Ở Campuchia, Tonlé Thom/Sông Lớn nhận 20%. Vào Việt Nam, sông Tiền sông Hậu nhận nốt 8% miên man tưới đẫm đồng bằng Cửu Long trước khi chia tay Văn Minh Miệt Vườn chảy ra biển Đông.
Nhưng
các đỉnh núi tuyết Himalaya đang tan biến do biến đổi khí hậu, phụ hoạ
bởi những cơn mưa bồ hóng đen từ nhà máy ở Trung Quốc và Ấn Độ. Tham
vọng của Trung Quốc không ngừng khai thác khoáng sản biến các con sông
hùng vĩ của Tây Tạng thành đập chuyển nước từ miền Đông Tây Tạng đến Bắc
Trung Quốc. Dù có Đạt Lai Lạt Ma, Nobel Hoà Bình 1989, người Tây Tạng
bất lực ngăn chặn Trung Quốc tàn phá mảnh đất Tibet thiêng liêng.
“Tibet, an Environmental Challenge”, Dr Simon Bradshaw, 02/2016
Năm 2009, Michael Buckley trình
làngphim tài liệu “Meltdown in Tibet” dài 40 phút. Đoạn “Thảm sát trên
sông Mékong”, không phải là trinh thám tưởng tượng mà là sự thật khi một
giòng sông có thể bị bóp cổ cho tới chết. Bằng đủ mọi cách, Michael lội
ngược giòng lên tận thượng nguồn ghi lai những thước phim ngoạn mục về
những đập nước mà thế giới không hề hay biết. Meltdown in Tibet đọat hai
giải thưởng phim ngắn ỏ Ấn Độ, Cambodia, California năm 2009 và 4 giải
thưởng khác ở Canada, Mexico và Mỹ năm 2010
Tây Tạng có phải là nạn nhân duy nhất của tham vọng này không?
Tác
giả Ngô Thế Vinh qua hai cuốn sách “Cửu Long Cạn Dòng Biển Đông Dậy
Sóng” năm 2000 và “Mê Kông Dòng Sông Nghẽn Mạch” năm 2007, nêu ra tác
hại của khoảng 14 con đập khổng lồ thuộc Trung quốc ở thượng nguồn làm
đảo lộn đời sống của người cây cỏ sinh vật trên bờ dưới nước của năm
nước hạ nguồn Miến Điện, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam
Hiện
nay, một phần tư bờ biển Đồng Bằng Sông Cửu Long đã bị sạt lở. Càng
xây nhiều đập nước càng làm tăng sự xói mòn, thiếu nước ngọt trầm
trọng, đất bị nhiễm mặn trong mùa khô. Đất có thể lún nhanh hơn khi
người ta xây đập, khai thác nước giếng, uốn nắn dòng chẩy của sông. Một
trong những con đập ảnh hưởng đến sự sạt lở ở ĐBSCL là đập Pak Mun của
Thái Lan, gần giao điểm nơi hai sông Mun và Mékong gặp nhau, xây xong
năm 1994.
Theo thông tin hiện nay của Union of Concerned Scientists (Cambridge, tiểu bang Massachusetts, Hoa Kỳ), ĐBSCL từ năm 1997 sản xuất 50% gạo của cả nước. Giới khoa học dự đoán nếu không làm gì để giảm lượng khí thải carbon thì:
60% ĐBSCL có thể bị lũ lụt nếu mực nước biển tăng 45 cm so với năm 1997.
Tăng độ mặn từ nước biển xâm lấn khiến lúa ĐBSCL một năm từ ba mùa chỉ còn một.
Tới năm 2050, mực nước biển dâng trực tiếp ảnh hưởng khoảng 1 triệu người ĐBSCL hoặc hơn.
Khí
thải Carbon (còn gọi là khí nhà kính) được coi là một trong nguyên nhân
làm nóng trái đất. Trung Quốc và Hoa Kỳ đứng đầu danh sách mười nước kỹ
nghệ sản xuất 68.2% tổng số khí thải Carbon của thế giới. Số khí thải
của Trung Quốc gấp đôi số khí thải của Hoa Kỳ. Viet Nam đứng áp chót
trong sản xuất khí thải Carbon nhưng lại là nạn nhân thê thảm. Việt Nam có 40.000 km vuông (gồm cả ĐBSCL, khu vực ven biển và bán đảo Cà Mau) chỉ cao hơn 2 mét trên mực nước biển nên có thể bị ngập lụt hàng năm khi nước biển dâng 1 mét. Vì khoảng 78% đất dùng cho sản xuất lúa gạo nên ngập lụt như hiện nay sẽ gây thất thoát khoảng 17tỷ đô la.
Theo
hai bản đồ ĐBSCL và Saigon của Bộ Tài Nguyên Môi Trường (06/2009, Hà
Nội) vùng màu đỏ là vùng bị ngập lụt nếu nước biển dâng 1 mét. Nếu căn
cứ trên mật độ dân cư thì số dân bị thiệt hại khó là MỘT TRIỆU.
Saigon cũng bị ngập lụt nếu nước biển dâng 100cm
Khi
nửa vựa lúa và hồ cá không còn, dân ĐBSCL chạy đi đâu? Miền Đông Nam
Bộ, miền Trung hay miền Bắc? Sĩ số dân – đang cao nhất thế giới và gấp
năm lần mức trung bình- sẽ tăng lên nữa. Thiếu ăn và nhân mãn sẽ đưa
đến tật bệnh, sâu bọ và loạn lạc dẫn tới sự can thiệp quân sự và hậu
quả không lường nổi. Chưa kể lương thực ở đâu ra nuôi đạo quân ấy?
Cá nuôi của nông dân Bến Tre chết trắng kênh vì nước nhiễm mặn.
Ảnh: Zing.vn 03/2016
Sạt lở, lũ lụt, hạn hán, ngập mặn… gây thiệt hại về tài sản và cơ sở hạ tầng thiết yếu như nhà cửa, đập, đê, đường xá, cầu cống, bờ kè, đường xe lửa, sân bay, đường dây điện…
Bù lại, cây chàm cây đước sẽ mọc nhanh hơn vì không có con người làm
phiền. Trung Quốc, Thái và Lào có xây bao nhiêu đập chăng nữa thì đất
phù sa trước sau gì cũng xuôi giòng sông Mekong và Cửu Long để rồi
bị chận lại bởi rừng chàm rừng đước. Đất sẽ lại bồi dần từ các rừng U
Minh và Cần Giờ. Vài trăm năm sau đất bồi sẽ đủ cao để có một ĐBSCL khác
…Nhưng lúc đó có còn Việt Nam chăng là chuyện khác. Ngành khảo cổ thế
giới sẽ bận rộn đi tìm “Văn Minh Miệt Vườn” lảng vảng trong vài trang
lịch sử như ngày nay người ta đi tìm nguyên nhân khiến khu đền đài vĩ
đại Angkor Wat bị bỏ hoang.
Theo
tác giả Nguyễn Đức Hiệp, nhóm đại học Sydney cùng trường Viễn đông Bác
Cổ dùng kỹ thuật ảnh vệ tinh, nghiên cứu địa thế kinh rạch và tư liệu
xưa cho rằng lý do Angkor sụp đổ vào thế kỷ 14 do mất thăng bằng về môi
trường trong sử dụng nước gây ra nạn đói kém và xã hội tan rã. Angk0r
Wat và Lục tỉnh cách nhau khỏang 450km đường thẳng. Kịch bản hơn 600
năm trước có thế tái diễn?
“Giờ Trái Đất 2016” là gì?
Năm 2007 tổ chức “World Wildlife Fund” có sáng kiến tắt đèn nhằm kêu gọi thế giới về hiểm họa “biến đổi khí hậu”. Nhà Hát Con Sò, Cầu Cảng Sydney ở thành phố Sydney, Úc đi đầu thực hiện ý tưởng này. Qua năm 2008, Giờ Trái Đất thu hút được 50 triệu người.
Nhà hát Opera Sydney, nơi đầu tiên hưỏng ứng tắt đèn năm 2007
Tối 19/3/2016 từ 8:30 tới 9:30 giờ địa phương, hàng triệu người ở 7.000 điạ điểm thuộc 178 quốc gia cả trên Trạm Không Gian quốc tế đã tắt đèn tham dự “Giờ Trái Đất Chống Biến Đổi Khí Hậu” lần thứ 10.
Ở London, đồng hồ Big Ben, Quốc hội, London Eye, Tower Bridge, nhà thờ St Paul, cung điện Buckingham, cửa hàng Harrods…
Theo Siddarth Das, giám đốc điều hành Giờ Trái Đất, Hiệp Định Paris 12/12/2015 đặt mục tiêu nhiệt độ trái đất phải giảm 2 độ C. Không dễ vì từ giờ tới năm 2020, những xứ công nghiệp làm nhiệt độ tăng từ 3 tới 5 độ C dễ dàng. Trong khi đó, WWF báo cáo rằng chỉ cần trái đất tăng thêm từ 1.5 đến 2.5 độ C, thì khoảng 20% tới 30% cây cỏ và sinh vật sẽ biến mất. Hưởng ứng lời Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon mong mỏi mọi người quyết tâm làm đôi điều cho Giờ Trái Đất, WWF-Ecuador sẽ trồng rau, WWF-Singapore sẽ trồng lại rừng, WWF-Tanzania sẽ dùng bơm nước chạy bằng năng lượng mặt trời.
Thắp một ngọn nến còn hơn ngồi nguyền rủa bóng tối. Người Việt có tham gia Giờ Trái Đất? Việt Nam sẽ góp gỉ vào Giờ Trái Đất 2017? Hay 30, 40 năm nữa những vùng đất (nếu) còn sót lại của Việt Nam sẽ nỉ non “Lễ Cầu Hồn cho Lục Tỉnh”?
Trần Thị Vĩnh-Tường
California 22/03/2016
Tham khảo
Requiem for a river, 11/02/2016
“Tibet, an Environmental Challenge”, Dr Simon Bradshaw, 02/2016
Michael Buckley, Meltdown in Tibet, 2009
Mekong River Delta, Vietnam
Bộ Tài Nguyên Môi Trường, Hà Nội 06/2009
As skylines darken for Earth Hour, millions shine a light on climate action
BRIAN MASTROIANNI, Why 2 degrees are so important to the climate? 30/11/2015
0 comments:
Post a Comment