Euro Exchange Rate
Thảm kịch Iraq nguyên do từ đâu?
Thế
giới hôm nay vẫn lung tung bất an, thiếu một cảnh sát trưởng. Sau thời
Ronald Reagan và Bush già, Hoa Kỳ tự đã từ bỏ vai trò “cầm dùi cui” giữ
gìn trật tự. Lò lửa Trung Đông không thể dập tắt. Á châu – TBD với Biển
Đông vẫn đầy thử thách. Trung Cộng không bao giờ từ bỏ giấc đại mộng
bành trướng Trung Hoa hải dương, một đế quốc mới thời đại, không ngừng
phát triển trong bất an của thế giới, vẫn một chiến lược Mao “đả đả đàm
đàm”, “lùi một bước nhảy vọt 3 bước”.
CHIẾN TRANH LẠNH LUNG TUNG!
Chưa hẳn đã có chiến tranh lạnh lần thứ 2 Đông Tây. Rõ rệt đã và đang xảy ra chiến tranh lạnh Âu – Mỹ – Nga và ở Đông phương Nhật – Hoa – Mỹ nhưng vẫn lung tung khi nóng khi lạnh, khi “on” khi “off”. Việt Nam ở trong tình huống này, rất tiếc và là điều bất hạnh chưa nắm được cơ hội vàng. Giàn khoan HD 981 chỉ tạm di dời về Hải Nam, còn nhiều mưu sâu chước lạ, Bắc Kinh không bao giờ từ bỏ giấc mơ “One World, One Dream” như đôi ca sĩ đứng trên đỉnh quả địa cầu trong vận động trường Tổ Chim đêm khai mạc Thế vận hội Bắc Kinh 2008, ưỡn ẹo đầy hãnh diện cất tiếng hát cho loài người nghe. Tập Cận Bình sẽ thực hiện giấc mơ TC “One World One Dream”.
AFP, ngày 22-8 vừa qua, đưa tin: Một chiến đấu cơ của TC bay sát bên máy bay do thám EP của Hoa Kỳ, gần đảo Hải Nam. Bộ QP Hoa Kỳ đã lên tiếng cảnh cáo “rất nguy hiểm”. Nhớ lại, tháng 4-2001, thời HP Bush trẻ cũng đã xảy ra tương tự như thế! Một phản lực cơ TC bám sát máy bay do thám của Hải quân Mỹ. Một phi công TC tử thương, máy bay do thám Mỹ buộc phải hạ cánh xuống Hải Nam. Phi hành đoàn Mỹ 24 người bị giữ lại một tuần để hai bên đôi co thương thảo. Phi hành đoàn Mỹ được trả tự do kèm một tấm “bill” dài lê thê liệt kê các khoản TC đòi Mỹ phải trả các phí tổn trong một tuần lễ phi hành đoàn Mỹ ăn, uống, kể cả kem đánh răng, khăn rửa mặt, giấy cầu tiêu. Một khoản đặc biệt là tiền mua băng vệ sinh của nữ phi hành. Cơ quan tiếp vụ Ngũ giác đài không chịu, đòi tính lại, băng vệ sinh của phụ nữ do TC cung cấp lại không đúng tiêu chuẩn “made in USA” tức thiếu vệ sinh!
ĐẠO “CHẶT CỔ NGƯỜI”!
Công
chúng Mỹ và cả thế giới công phẫn, phỉ nhổ sau khi nhà nước Hồi giáo IS
cho phổ biến video trên màn ảnh cảnh chặt đầu một ký giả Mỹ Joley hành
nghề độc lập, bị IS bắt ở Syria. Như chúng tôi đã trình bày sơ lược vào
số báo kỳ trước, bọn IS xuất phát từ al Qaeda đang chiến đấu ở Syria,
bọn này bạo hành sắt máu hơn cả al Qaeda và Taliban, không phải chỉ coi
Mỹ và Tây phương là kẻ thù ngoại đạo mà cả dân bản địa và Ả Rập nếu
không theo Hồi giáo, mặc dầu cùng những điểm tương đồng: phải theo luật
Hồi giáo Sharia, vẫn xử theo cách treo cổ, ném đá cho chết… IS thêm lối
xử chặt đầu. IS, tức “Islam State”, khủng khiếp hơn the Nation of Islam.
Ở Mỹ từng đã có the Nation of Islam, đòi thành lập một quốc gia của dân
theo đạo Islam ở Mỹ. Xin lưu ý, gọi là Hồi giáo là gọi theo Tàu. Từ
thời Trung Cổ với con đường Tơ lụa (Silk Road) nối liền Thổ Nhĩ Kỳ, Ba
Tư (Persia) với Tây vực Tàu, dân Tàu thấy người Thổ theo một thứ đạo
khác hẳn Phật Lão Nho, họ là những thương gia buôn mua bán hương liệu
hồi (như hạt hồi VN cho vào nồi phở), dân Hán tùy tiện gọi là đạo Hồi.
Người Hồi tập trung ở Lan Châu, dựng Thánh đường, đọc kinh nhịp nhàng,
trầm bổng tức kinh Koran, người Tàu liền đặt tên là Lan kinh, đến nay
dân Tàu vẫn gọi kinh Koran hay Cu’ran là Cổ Lan kinh. Dân số Hồi giáo ở
Hoa Lục hiện nay lên tới 80 triệu, kể dân Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
IS triệt để chủ trương cấm phụ nữ không được đi học, cấm không được tham gia các hoạt động văn hóa, xã hội, phải mặc áo choàng đen trùm kín đầu cho đến quá mắt cá chân, không được để một chút hở hang. Bạn của chồng kể cả bà con đàn ông đến nhà, các bà vợ không được ra chào đón tiếp khách. Như Tiên tri Môhamết, các ông Đạo của giáo phái quá khích này có quyền lấy các em bé giáo 7, 8 tuổi nuôi cho lớn mới ăn nằm. Tối thiểu đàn ông có quyền lấy 4 vợ, ở cùng nhà, chia phiên ôm ấp chồng. Nếu trái ý chồng, chồng phạt vợ bằng cách không cho ngủ với chồng khi tới phiên, có thể phạt cả tháng hay đuổi đi. Trai gái yêu nhau nếu bị bắt đang ôm nhau, sẽ bị đem ra cộng đồng xử tử bằng cách ném đá cho chết. Không theo Hồi giáo được coi là kẻ ngoại đạo (infidel), bất trung với Allah được coi là vô đạo. Giết kẻ ngoại đạo sẽ được lên thiên đàng ngay. Trước khi đánh chiếm thành phố Erhil, khu Ainkawa có nhà thờ và giáo xứ Công giáo, viên chỉ huy IS nói trước đoàn dân quân: chiếm được khu “ma quỷ” này sẽ lên thiên đàng ngay, được Allah thưởng công. Erhil thất thủ, binh đoàn của chính phủ Iraq bỏ khí giới, xe tăng, đại pháo tháo chạy. Giáo dân bị IS bắt, bị chém đầu ngay với tiếng hô “Allah vĩ đại”! Giáo dân và dân thiểu số Yaziski không theo Islam, IS coi là kẻ thù số một, chặt đầu tập thể! Phụ nữ, kể cả các bé gái “ngoại đạo” bị hãm hiếp rồi chặt đầu. Không thể nói nhân đạo tình người với bọn này. Thánh chiến Jihadists là giáo điều.
OBAMA VÀ DI SẢN BUSH
Báo
The Economist số chủ đề “Back to Iraq”, 16-8-2014, trong bài xã luận
khá bi quan về hiện tình và tương lai Iraq, Economist có phần nghiêm
khắc cho rằng, Iraq hiện nay là sự thất bại của hai ông tổng thống: Bush
trẻ và Obama, cả hai ông đã làm sai ở Iraq theo cách trái ngược nhau
“have got things wrong in Iraq in opposite ways”. Về chính phủ Bush trẻ
như tôi đã thưa chuyện số báo trước, thảm họa Iraq ngày nay do ông Bush
trẻ nổi máu cao bồi thời Viễn Tây đánh Iraq, tiêu diệt chế độ Saddam
Hussein dù Saddam là bạo chúa phải lên án nhưng chế độ Saddam ít tệ hại
hơn rất nhiều so với al Qaeda, Taliban ở Pakistan và A Phú Hãn. Tuy đàn
áp dân Kurds cũng rất dã man nhưng kịp thời ngưng tay, toàn quốc tương
đối bình an, trật tự, xã hội ấm no thịnh vượng. Công giáo Iraq rất tự
do, có một đài truyền hình, các đài phát thanh, một đại học lớn, các đại
học cộng đồng và nhiều trường trung tiểu học, các bệnh viện lớn, được
chính quyền bảo đảm và che chở hành đạo. Vào mấy ngày cuối trước khi Hoa
Kỳ và ĐM tấn công, ĐGH Gioan Phaolồ II đã thuyết phục được Hussein từ
bỏ quyền hành và lưu vong. Cố Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, Chủ tịch Hội đồng
Giáo hoàng về Công lý và Hòa bình làm con thoi điều giải. Cụ Bush già
sáng láng tài ba và viễn kiến, không hiểu sao cụ lại để cho ông con vung
tay quá trán. Sai lầm nghiêm trọng là sau khi đánh chiếm Iraq quá dễ
dàng, nhanh chóng với một bộ trưởng quốc phòng rất kiêu căng, chủ quan,
tự tung tự tác, cánh tay mặt của PTT Dick Cheney, ông Rumsfeld diễn
xuất, đóng vai thuyết trình viên quân sự trước báo chí, quân quản Iraq.
Thất bại, cử một bà quản trị nước Iraq vô chủ. Thất bại, cử một nhà
ngoại giao rất lờ mờ về Iraq, không có kinh nghiệm hành chính công quyền
làm Thống đốc Iraq. Ngay tuần đầu tân Thống đốc Mỹ đã loay hoay lung
tung. Rất mù mờ về Sunnis, Shiites và tôn giáo ở Iraq, ông là một Cabot
Lodge ở VN sau ngày đảo chính 1963 (giải tán sở tình báo chiến lược, dẹp
Đoàn công tác đặc biệt miền Trung, hủy Ấp chiến lược, bãi bỏ chương
trình Dinh điền, giải tán Lực lượng đặc biệt, một đạo quân ưu tú v.v.
…). Tân Thống đốc dẹp hệ thống công quyền Iraq, dẹp hệ thống công an
cảnh sát tình báo Iraq. Cả một đạo quân võ trang hiện đại bậc nhất ở
Trung Đông, một sớm một chiều tan rã. Iraq đặt trong tay ông Thống đốc
song hành với Đại sứ Mỹ tại Iraq, biến tòa đại sứ thành một pháo đài vĩ
đại trong khu vực xanh. Mỹ hóa chiến tranh Iraq, Mỹ hóa guồng máy cầm
quyền Iraq. Chỉ trong vòng mấy tháng, Iraq trở thành đống rác! Thống đốc
“Chúa tể” phải từ chức, nghĩa là Iraq đang là một tòa nhà khang trang,
xếp đặt trật tự, tương đối bình yên bỗng đâu đổi chủ, biến tòa nhà thành
một nhà kho hầm bà lằng đủ thứ. Các phe Islam nổi dậy. Sunnis và
Shiites thời Saddam yên phận một phép nay trở thành 2 thế lực đối đầu
nhau quyết liệt. Sunnis bị coi là chế độ cũ gần như ở ngoài vòng pháp
luật. Biên giới Syria – Iraq bỏ trống, các thành phần Thánh chiến bạo
lực từ Syria xâm nhập vào Iraq, al Qaeda là chủ lực. Iraq tan hoang. TT
Obama vào tòa Bạch ốc thừa kế một đống rác vĩ đại ở Iraq. HP Bush để lại
một thị trường tài chính ngân hàng Mỹ bên lề sụp đổ, thất nghiệp lên
đến 10.5%, riêng Cali thất nghiệp lên đến 17%!
THẢM KỊCH MỸ RÚT QUÂN!
Trong
cuộc tranh cử, ông Obama hứa với cử tri một khi vào tòa Bạch ốc, ông sẽ
cho rút quân khỏi Iraq. Ông đã thực hiện như ta đã biết. Rất vội vã để
chiều lòng cử tri Mỹ trong đó thành phần phản chiến, thân Tả vẫn còn
đáng kể. Obama quyết làm nên lịch sử theo dấu chân TT Lyndon Johnson với
chương đại xã hội, ông quyết cải tổ y tế Mỹ, đằng sau là thầy bùa của
ông, TNS Ted Kennedy. Dự luật Obamacare nổ to giữa 2 đảng Cộng Hòa và
Dân Chủ. Cộng Hòa đánh phá dữ dội, ngay khi Obamacare đã thành luật,
Cộng Hòa vẫn đánh tiếp kéo dài cho đến nay. Đảng “Tea Party” nổi lên
ngay giữa lòng đảng Cộng Hòa mà mục tiêu chính là nhắm vào HP Obama. Ngộ
nhận rõ rệt là đã có sự kỳ thị. Đánh là đánh, phá là phá, bất cứ sáng
kiến nào Obama đề ra. Thậm chí sau 4 năm ở tòa Bạch ốc, khai sinh của
ông Obama vẫn còn bị tố là giả và rằng ông sinh ở ngoài nước Mỹ (Kenya).
Thậm chí ông tăng mức lương tối thiểu cho công nhân lao động cũng bị
đánh phá dồn đập. Chúng tôi không bênh Obama, chúng tôi không thuộc đảng
Dân Chủ, từng nồng nhiệt vận động và bỏ phiếu cho cụ Reagan, cụ Bush
già, kể cả ông Bush trẻ. Nhưng rõ rệt Obama bị Cộng Hòa đối xử bất công
ngoại trừ những người biết điều, trọng lẽ phải như TNS McCain. Tuần
trước, bà Hillary lên tiếng phê bình Obama trên tạp chí Atlantic, Obama
đã sai lầm, lơ là (passive), thiếu quyết sách đối với Syria nên IS mới
lộng hành như hiện nay ở Iraq. Bà Hillary Clinton đã được TT Obama ủy
cho toàn quyền xử lý, xử sự ở Trung Đông và Syria trong suốt 4 năm làm
ngoại trưởng, bà còn trách cứ ai? Cựu Bộ trưởng QP Gate là Cộng Hòa thay
ông Rumsfeld, trực tiếp cùng đề xuất và thực hiện chương trình Iraq hoá
cuộc chiến và rút quân. Bộ trưởng QP hiện nay là ông Hagel, cựu TNS
Cộng Hòa.
Ít nhất, chậm còn hơn không, TT Obama đã can thiệp, chặn đứng đà tiến quân như giông bão của IS. Các cuộc phi pháo và đánh bom của Hoa Kỳ đã có kết quả, cứu nguy được Kurdistan. Quân đội Permerga của Kurdistan được Hoa Kỳ khẩn cấp tăng cường vũ khí hiện đại. Đây là đạo quân được huấn luyện kỹ với quân số 120,000 đang mở cuộc phản công chiếm lại các thành phố đã bị quân IS chiếm. Chưa có dấu hiệu quân đội của chính phủ Iraq phục hồi trước hơn 10,000 chiến binh IS, rất ô hợp, thiếu kỷ luật nhưng lại có một thứ kỷ luật sắt thép chặt đầu kẻ thù để được lên “thiên đàng”, sẽ được Allah thưởng cho các mỹ nhân hầu hạ. Một sự trùng hợp nhiều ý nghĩa, các phản lực cơ FA-18 cất cánh từ hàng không mẫu hạm mang tên Tổng thống Bush già đậu ngoài khơi vùng Vịnh.
Dù sao, TT Obama cũng đã phạm sai lầm chiến lược: không lượng tính được hậu quả khủng khiếp sau khi Mỹ vội vã rút quân khỏi Iraq. Sai lầm nghiêm trọng khác là thờ ơ, đúng hơn là Mỹ buông tay không can thiệp vào cuộc nội chiến Syria, phe Thánh chiến cực đoan trổi dậy, nhà nước Hồi giáo IS ra đời, tràn qua Iraq, cơ hội vàng cho giáo phái Sunni chống Shiites chạy theo IS. Từ vài ba trăm tay súng khi còn ở Syria, ly khai al Qaeda, IS trở thành đạo “thiên binh” tử Đạo, tiến đến đâu quân đội chính qui Iraq bỏ chạy đến đó; bỗng chốc IS có cả xe tăng, đại pháo, hỏa tiễn của Hoa Kỳ quân viện cho Iraq.
Tương lai Iraq vẫn còn mờ mịt. Dân thiểu số Yazidis và Công giáo sống ở đồng bằng trù phú Nineveh từ cổ thời khi chưa có Hồi giáo, tán loạn chạy lên miền núi, hàng ngàn người dọc đường bị IS càn quét chặt đầu nếu không chịu bỏ đạo, xác người chết đói chết khát nằm la liệt, vẫn bị cô lập, chưa được giải thoát. Vào lúc này, tân chính phủ liên hiệp hòa hợp Iraq vẫn chưa thành lập xong. Dù vậy thủ đô Baghdad đứng vững… Các binh đoàn Peshmerga cuả người Kurds do Mỹ tái võ trang với vũ khí hiện đ0ai đã chiếm lại được đập nước Mosul, IS chiếm từ ngày 7-8. Trong IS, các thành phần cực đoan Ả Rập đến từ nhiều quốc gia, không có Hồi giáo Shiites. Cho dù Mỹ can thiệp theo báo Economist Luân Đôn, IS vẫn còn là vấn đề nhiều năm trong vùng “A problem for the region for years to come” (Iraq and the Islamic State – Engaging the enemy, The Economist, 8-18th-2014). Mỹ can thiệp bằng không lực chưa đủ. Thiếu bộ binh không thanh toán được chiến trường. Can thiệp ở Iraq chưa đủ,c ái gốc của vấn đề IS ở Syria. Tân thủ tướng Iraq vẫn là người giáo phái Shiites. Economist tiên liệu Iraq sẽ phân hóa thành từng vùng ảnh hưởng theo các giáo phái và dân tộc. Kurdistan chắc chắn thành một bang tự trị. Tổng thống hiện nay là người Kurd, theo phương thức phân quyền của HP Bush trẻ: Tổng thống là người Kurd, thủ tướng là người Shiite (hay Shia), Chủ tịch QU là người Sunni. Vẫn bất ổn như ghế ba chân. Người ta sợ rằng, nhà nước Hồi giáo IS sẽ như nạn dịch Ebola lan qua khắp vùng, với đạo “chặt đầu người”!
TÂN ĐẾ QUỐC PUTIN
Tuần
qua, Hội nghị thượng đỉnh Ngoại giao khối kinh tế BRICS họp ở Thượng
Hải. Đây là liên minh ghế ba chân mà Nga và Trung Cộng là chủ lực. Bà
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Hà Nội trước rồi mới lên đường qua Thượng Hải.
Trên thực tế liên minh phòng thủ Ấn – Mỹ – Úc – Nhật đã ra đời. Bắc Kinh
biết rõ điều này. Ở Hà Nội, bà Ngoại trưởng Ấn Độ nói rõ một điều rất
quan trọng như gián tiếp minh bạch với Bắc Kinh trước khi bà đến Thượng
Hải: Ấn Độ tiếp tục giữ giàn khoan ngoài khơi VN, dù trữ lượng dầu khí
rất thấp nhưng Ấn Độ phải duy trì với lý do Ấn Độ cần hiện diện ở Biển
Đông vì đây là con đường giao thông quốc tế quan trọng nhất thế giới và
quan trọng nhất đối với Ấn Độ. Nga và Trung cộng vẫn còn trục trặc lớn
về tiền tệ: Nga bán dầu và hơi đốt cho TC với điều kiện Bắc Kinh bắt bí
Nga phải nhận Nhân dân tệ. Nga kẹt to, Nga cần đô la Mỹ. Ngân hàng tư ở
Nga vẫn chưa chấp nhận Nhân dân tệ là ngoại tệ tiêu chuẩn. Dân Nga chưa
quen với Nhân dân tệ. Vả lại, Bắc Kinh vẫn giữ mệnh giá Nhân dân tệ quá
thấp so với đô la Mỹ và đồng Yen Nhật Bản. Thị trường quốc tế vẫn chưa
công nhận Nhân dân tệ là ngoại hối tiêu chuẩn. Từ thế kỷ 18, thời Nga
hoàng đến Liên Xô, Lênin rồi đến Staline, Nga – Hoa đã 4 lần liên minh
nhưng đều sớm đổ vỡ. Qua biến cố Ukraine, Nga đoạt chiếm Crimea, Putin
xướng xuất thành lập Liên minh Đông Tây, bên đây là Nga, bên kia là TC,
giữa là các cộng hòa Trung Á hầu hết theo Hồi giáo. Đến nay mới chỉ là
danh nghĩa.
Thượng
đỉnh BRICS ở Thượng Hải, Nga – Hoa gặp riêng song phương nhưng chỉ là
lễ nghi xã giao. Putin cũng như Nga hoàng và Lênin – Staline rất ngán sợ
họa “hoàng chủng”. Một thập niên qua TC ào ạt đổ vốn vào các CH Trung Á
đầu tư và thuê đất trồng trọt. TC cũng len lỏi vào các vùng lãnh thổ
Nga gần các khu tự trị mà Hồi giáo chiếm đa số như vùng Bắc và Nam
Caucasus rất nhạy cảm đối với Putin.. Ukraine là trung tâm đầu tư lớn
nhất của TC. Thái độ của TC ở Ukraine hiện còn rất mập mờ giữa chính phủ
Kiev và Moscow.
Putin cao tay ấn, chấp nhận cấm vận, chấp nhận cô lập. Putin làm ra vẻ coi thường Mỹ (chắc chắn Putin hiểu được rằng không thể coi thường Đức quốc ngày nay. Putin ngang ngược cho 280 xe vận tải 18 bánh, bịt kín bạt trắng, gọi là chở đồ cứu trợ đến Đông bộ Ukraine. Hoa Kỳ cực lực lên án. Kiev đóng cửa biên giới. Bà Thủ tướng Đức Merkel bay qua ngay Kiev. Putin nhượng bộ, xe vận tải làm xong nhiệm vụ, quay đầu trở về Nga ngay. Vẫn là chiến tranh lạnh Âu – Mỹ – Nga, Bắc Kinh ở bên lề cuộc chơi.
HÀ NHÂN VĂN
-----------------
ISIS vượt qua al-Qaeda
Ngô Nhân Dụng
khác với chiến tranh. Nếu không tính xa, có thể lại thúc đẩy
phong trào khủng bố lan rộng hơn. Chém một con rắn, từ vũng máu lại ngoi
lên con rắn khác; có khi xuất hiện một con trăn lớn.
Khi
Saddam Hussein còn nắm quyền, tổ chức Al-Qaeda không thể hoạt động tại
Iraq. Hussein cấm, vì lo Osama bin Laden giành lấy địa vị lãnh đạo dân Á
Rập chống Tây phương. Sau khi quân Mỹ lật đổ Hussein và treo cổ ông ta,
Al-Qaeda mới bắt đầu xuất hiện, họ tuyển mộ được một giáo sĩ trẻ cực
đoan tên là Abu Bakr al-Baghdadi.
Năm
2011, chính phủ Mỹ hạ sát bin Laden; từ đó Abu Bakr al-Baghdadi thành
một lãnh tụ nổi bật, bành trướng, giành ảnh hưởng với người kế vị bin
Laden, Bác Sĩ Ayman al-Zawahiri. Tháng Tư năm 2014, al-Zawahiri chính
thức khai trừ al-Baghdadi. Nhưng al-Baghdadi không quan tâm, vì ông ta
bây giờ đã quá mạnh, chiếm cả một vùng đất rộng 90,000 cây số vuông phần
lớn là sa mạc, lớn bằng nước Jordan, trên hai nước Iraq và Syria. Ông
ta tuyên bố thành lập Quốc Gia Hồi Giáo (Islamic State, IS, hoặc ISIS
theo tên cũ). Nhưng al-Baghdadi không lập một “quốc gia” theo nghĩa
thông thường, mà nuôi tham vọng cầm đầu một “ca-li-phát” bao trùm toàn
thể các tín đồ Hồi Giáo trên thế giới, tự xưng “ca-líp.” Khi còn sống
bin Laden vẫn cảnh cáo al-Baghdadi phải bỏ ý định lập ca-li-phát. Bây
giờ al-Baghdadi đang thu hút các nhóm al-Qaeda rải rác khắp nơi, thế lực
lớn hơn bin Laden lúc còn sống rất nhiều, họ gọi vị giáo sĩ ngoài 50
tuổi là Caliph Ibrahim. Tổng Thống Mỹ Barack Obama mới kêu gọi các đồng
minh hợp lực tiêu diệt ISIS. Chính phủ các nước Á Rập khác cũng lo lắng,
quốc vương Jordan đã tới hội nghị các nước NATO khẩn thiết kêu gọi giúp
trừ đại họa này. Vì nó lớn lên nhanh chóng, với những tín đồ cuồng
nhiệt.
Trong
tuần trước, tình báo Mỹ mới cho các nhà báo nghe tóm tắt về sự phát
triển của ISIS. Năm 2010, họ có khoảng 1,500 quân, đầu năm nay con số
lên tới 10,000. Họ vận động các mạng thông tin xã hội như Twitter, dùng
tiếng Á Rập, tiếng Anh, tiếng Ðức, tiếng Nga, tiếng Indonesia, và nhiều
ngôn ngữ khác. Trong các trại huấn luyện ở vùng biên giới Syria và Thổ
Nhĩ Kỳ, hàng ngàn thanh niên Hồi Giáo được tập quân sự, rồi trở về nước
họ thành lập các tổ chiến đấu ở Châu Âu, Châu Á và cả nước Mỹ. Chung
quanh lãnh tụ al-Baghdadi là những đồng chí đã từng ngồi tù với ông ta,
“tốt nghiệp” từ trại giam Bucca của quân Mỹ, có lúc giữ 20,000 người
Iraq. Hai phụ tá quân sự mang bí danh Abu Ali al-Anbari và Ahmed
Abdullah al-Hiyali, là cựu tướng lãnh, đều bị giải ngũ cùng toàn thể
quân đội Iraq khi Saddam Hussein bị lật đổ.
Với
tổ chức chặt chẽ, hành động tàn nhẫn, và khích động được niềm tin cuồng
tín, al-Baghdadi hơn hẳn bin Laden ngày xưa; công khai chiếm các thành
phố, các mỏ dầu, đập nước, tại mỗi nơi đặt hệ thống cai trị dùng người
địa phương. Nhóm al-Qaeda chưa bao giờ chiếm được một lãnh thổ như vậy.
Cho nên ISIS đã kích thích và lôi cuốn giới trẻ quá khích mạnh hơn, đông
hơn, al-Qaeda bị lu mờ.
Trong
tuần này, người kế vị bin Laden, Ayman al-Zawahiri đã đưa lên Facebook
một bài kêu gọi người Hồi Giáo hãy nổi lên ở Ấn Ðộ, Pakistan và vùng Nam
Châu Á. Ðây là một cố gắng cố chứng tỏ al-Qaeda vẫn còn sống; bảo vệ
các môn đồ al-Qaeda cũ trước khi họ bỏ sang hàng ngũ ISIS. Hai tổ chức
Hồi Giáo cực đoan đang tranh giành ảnh hưởng. Trong bài thuyết giáo dài
55 phút, al-Zawahiri báo tin đã thành lập một chi nhánh, Qaedat
al-Jihad, do Asim Umar lãnh đạo, với mục đích cuối cùng là áp dụng Giáo
luật Sharia của Ðấng Allah trên toàn lục địa Nam Á. Nghĩa là ngoài xứ
Pakistan theo Hồi Giáo, họ muốn lôi kéo cả 150 triệu người đồng đạo
trong nước Ấn Ðộ. al-Zawahiri nói rằng những biên giới quốc gia do thực
dân Anh áp đặt là vô nghĩa, khi chia cắt thành các nước Pakistan,
Bangladesh, Ấn Ðộ và Myanmar. Ý kiến này lập lại chủ trương của
al-Baghdadi, vì ISIS đã xóa nhòa biên giới giữa Iraq và Syria, cũng do
Pháp và Anh chia phần từ đầu thế kỷ 20.
Nhưng
tàn quân al-Qaeda khó cạnh tranh với ISIS. Lục địa Nam Á không phải là
trung tâm của thế giới Hồi Giáo; chỉ có vùng Trung Ðông mới đóng được
vai trò này. Mà ngay tại Ấn Ðộ phong trào ISIS đã xâm nhập rồi. Tại tiểu
bang Tamil Nadu, cảnh sát đã bắt một giáo sĩ sau khi ông đưa lên mạng
bức hình mấy chục thanh niên mặc T-shirt mang trên ngực bốn chữ ISIS. Kể
từ khi quân ISIS chiếm được thành phố đầu tiên, Mosul ở Iraq, trong
vòng ba tháng ISIS đã bành trướng trên lục địa này, chiêu dụ được nhiều
hơn số người mà al-Qaeda đã cố gắng tuyển mộ trong 26 năm qua; từ khi
bin Laden thành lập tổ chức này ở Pakistan năm 1988. ISIS phổ biến những
tài liệu tuyên truyền bằng ít nhất ba ngôn ngữ lớn trong vùng: Tiếng
Urdu, Hindi và Tamil. Tuần trước, một thanh niên gốc Ấn Ðộ theo ISIS bị
tử trận, khi Mỹ bỏ bom tại Iraq. Trong túi cậu sinh viên kỹ sư 22 tuổi
còn lá thư viết cho bố mẹ, báo tin mình đã đi theo lý tưởng!
Giới
chức an ninh Anh quốc cho biết có khoảng 500 công dân của nữ hoàng hoạt
động trong ISIS tại Syria. Pháp có khoảng 700 công dân theo ISIS. Chính
phủ Australia đoán có 150 công dân Úc theo họ, nhưng có thể lên tới 250
người. Mỹ công nhận có hơn chục công dân tham gia, hai người mới chết
gần đây khi quân ISIS đụng trận ở Iraq. Indonesia biết các nhóm ISIS
đang hoạt động tại các thành phố Jakarta, Surakarta và nơi khác; họ đã
báo trước sẽ phá hủy khu đền Phật giáo cổ Borobudur, như Taliban đã phá
các tượng Phật cổ tại Bamiyan, Afghanistan năm 2001. Ở Malaysia, cảnh
sát cho biết các nhóm ISIS chuẩn bị tấn công các quán rượu, tiệm khiêu
vũ, vì trái luật Hồi Giáo.
Abu Bakr
al-Baghdadi đang đe dọa các nước Á Rập như Saudi Arabia, Jordan, Thổ Nhĩ
Kỳ và Lebanon sau khi đã chiếm đất thuộc Iraq và Syria. Tại các nước
này, ông ta sử dụng phương pháp cố hữu của các đảng cộng sản: Khích động
bằng lý tưởng, đe dọa bằng bạo lực, những thủ lãnh al-Qaeda cũ được
chọn lựa: Hoặc gia nhập ISIS hoặc chết. Sức mạnh của ISIS là do vừa
khủng bố vừa dùng quân đội, và khác với các lãnh tụ al-Qaeda, họ chiếm
đất công khai chứ không sống trong bóng tối. Cũng như các đảng cộng sản
thời sơ khai, họ tống tiền các nhà giầu, các ngân hàng, mỏ dầu, để gây
quỹ chứ không như al-Qaeda chỉ dùng tài sản của Osama bin Laden. Cũng
theo lối cộng sản, khi mới tách khỏi al-Qaeda, al Baghdadi đã tổ chức
cuộc ám sát tất cả những thủ lãnh al-Qaeda nào không chịu theo mình.
Theo
tin tình báo Mỹ, từ Tháng Bảy năm 2014, sau khi chiếm mấy thành phố ở
Iraq, thế lực ISIS lên cao, họ đã tuyển mộ được thêm 6,000 quân, trong
đó có 5,000 người Syria. Trong khi đó, các nước Tây phương còn chưa muốn
đánh vào quân ISIS tại Syria vì không muốn trở thành đồng minh của nhà
độc tài Assad. Những nhóm chống Assad mà thân Tây phương thì quá yếu.
Trong
lịch sử thế giới, chiến tranh ý thức hệ, còn gọi là thánh chiến, đã bắt
đầu từ thời Giáo chủ Muhammed. Trước đó, các cuộc chiến tranh thường
chỉ do nhu cầu cướp của cải hoặc tham vọng đế quốc thúc đẩy. Sau các đạo
quân Hồi Giáo vào thế kỷ thứ bảy là những đạo quân do Napoléon dẫn đầu,
lật đổ vua chúa, hô hào giải phóng các dân tộc, kế thừa cách mạng Pháp
1789. Rút kinh nghiệm chiến tranh Napoléon, lý thuyết gia Clausewitz đã
kết luận rằng chiến tranh cũng là chính trị, làm chính trị bằng bạo lực.
Quan niệm này được Mao Trạch Ðông nhắc lại, với khẩu hiệu “súng đẻ ra
chính quyền.”
Chính quyền Obama đang đứng
trước lựa chọn: Bỏ bom quân ISIS tại Syria hay vẫn chỉ tự giới hạn trong
lãnh thổ Iraq? Tuần trước, một nhà báo đặt câu hỏi, liệu có thể diệt
trừ quân ISIS tại Iraq hay không nếu không đánh sang Syria? Vị sĩ quan
tình báo Mỹ thú nhận rằng từ năm 1945 đến nay, không có cách nào tiêu
diệt được một phong trào du kích với căn cứ trên nhiều quốc gia; chắc
hẳn do kinh nghiệm chiến tranh ở Việt Nam!
Trên
nhật báo Wall Street Journal, Nghị Sĩ Joseph Lieberman đã viết một bài
giải thích rằng ông Obama có thể đánh vào Syria mà không cần xin Quốc
Hội Mỹ đồng ý. Ông nói rằng Hiến Pháp Mỹ trao “quyền tuyên chiến” cho
Quốc Hội, nhưng không hề cấm các vị tổng thống quyền sử dụng binh lực.
Quốc Hội Mỹ thực sự chỉ “tuyên chiến” có bốn lần, lần chót là Chiến
Tranh Thứ Hai. Biện pháp duy nhất mà Quốc Hội có thể làm để giới hạn
quyền của tổng thống, là cắt ngân sách chi dùng cho chiến tranh, như họ
đã làm năm 1974, sau khi quân Mỹ đã rút khỏi Việt Nam. Năm 1999, một số
đại biểu Quốc Hội Mỹ đã kiện trước tòa án liên bang, yêu cầu cấm Tổng
Thống Bill Clinton không được cho thả bom tại Serbia, vì trái với Hiến
Pháp và luật pháp. Nhưng tòa án đã từ chối thụ lý, và các dân biểu chịu
thua.
Những
lý luận của ông Joseph Lieberman, đăng trên một nhật báo có khuynh
hướng Cộng Hòa, có thể là cách dò đường, chuẩn bị dư luận cho vị tổng
thống Dân Chủ hành động tại Syria. Nước Mỹ đã đặt chân vào Iraq năm
2003, một điều mà cựu Tổng Thống Goerge W.H. Bush đã tránh làm năm 1991.
Từ khi Mỹ dấn thân vào Iraq, cục diện trong vùng ngày càng phức tạp và
rối loạn hơn. Ông Obama cần rút kinh nghiệm đó, để khỏi tốn người, hại
của.
Trong lịch sử, các cường quốc chỉ có thể can thiệp và ảnh hưởng cục diện vùng Trung Ðông trong một giai đoạn ngắn. Không nước nào có thể thay đổi những xung đột căn bản trong vùng này, giữa các giáo phái và các sắc dân. Chỉ có các chính phủ ở Trung Ðông, cùng thuộc giống Á Rập, cùng theo Hồi Giáo, mới có thể giải quyết được toàn diện và lâu dài; nếu họ có thể ngồi lại với nhau.
Trong lịch sử, các cường quốc chỉ có thể can thiệp và ảnh hưởng cục diện vùng Trung Ðông trong một giai đoạn ngắn. Không nước nào có thể thay đổi những xung đột căn bản trong vùng này, giữa các giáo phái và các sắc dân. Chỉ có các chính phủ ở Trung Ðông, cùng thuộc giống Á Rập, cùng theo Hồi Giáo, mới có thể giải quyết được toàn diện và lâu dài; nếu họ có thể ngồi lại với nhau.
0 comments:
Post a Comment