Cách mạng Hát hùng ca
Lịch sử thế giới cận đại đã diễn ra nhiều cuộc cách mạng dân chủ đầy màu sắc: Cách mạng Nhung (Velvet Revolution) do Giáo sư Rita Klimova đặt tên ở Tiệp Khắc, Cách mạng Hoa Hồng (Rose Revolution) ở Georgia phát xuất từ những bó hoa hồng lãnh tụ đối lập Saakashvili mang đến quốc hội, Cách mạng Cam (Orange Revolution) tại Ukraine dựa theo màu chiến dịch tranh cử của ứng cử viên Tổng thống Viktor Yushchenko, Cách mạng Hoa Lài ở Tunisian đặt tên từ loại hoa quốc gia của Tunisia nhằm lật đổ nhà độc tài Zine El Abidine Ben Ali v.v…
Thế nhưng, có một cuộc cách mạng đóng vai trò tiên phong mà ít được viết về là Cách mạng Hát hùng ca (Singing Revolution) diễn ra tại Estonia, một quốc gia vùng Baltic, trong thời gian 1987-1988. Cách mạng Hát hùng ca
thật sự đã dẫn đến sự sụp đổ của chế độ CS tại Estonia và chính phủ dân
chủ đầu tiên được thành lập vào ngày 20 tháng 8 năm 1991.
Estonia
là một nước nhỏ có diện tích 45,226 kilomet vuông, nằm bên bờ biển
Baltic trong vùng Đông Bắc Âu và có một lịch sử rất dài bắt đầu từ nhiều
ngàn năm trước Công Nguyên. Dân số Estonia theo thống kê 2014 cũng chỉ 1
triệu 200 ngàn người nhưng dân tộc này đã trải qua những chặng đường
lịch sử đầy bi tráng.
Vì
giữ vị trí chiến lược nên suốt dòng lịch sử lãnh thổ Estonia đã là bãi
chiến trường giữa các nước lớn trong vùng như Đan Mạch, Đức, Nga, Thụy
Điển, Ba Lan. Estonia bị xâm lăng, chiếm đoạt và sang tay nhiều đế quốc.
Đan Mạch cai trị Estonia suốt thế kỷ 13. Thế kỷ 14 Estonia trở nên một
phần của Liên Bang Livonia. Thế kỷ 16 Estonia rơi vào tay Thụy Điển. Thế
kỷ 17 Estonia bị nhượng cho đế quốc Nga sau chiến tranh Nga-Thụy Điển.
Dù chịu đựng âm mưu đồng hóa, sang nhượng, lệ thuộc, dân tộc nhỏ nhoi
vùng Baltic này vẫn không mất gốc.
Estonia độc lập
Vào
thế kỷ 18, tinh thần dân tộc Estonia thức tỉnh và gần cuối Thế chiến
thứ nhất, Estonia tuyên bố độc lập vào ngày 24 tháng 2 năm 1918.
Mười
tháng sau, ngày 12 tháng 12 năm 1918 là ngày trọng đại đối với dân tộc
Estonia sau nhiều thế kỷ bị xâm lăng. Hôm đó nhân dân Estonia chính thức
được chào quốc kỳ ba màu xanh, đen, trắng đại diện cho Cộng Hòa Estonia
và hát quốc ca “Mu isamaa, mu õnn ja rõõm” (Quê hương, niềm kiêu hãnh
và vui mừng). Một điểm đặc biệt, quốc ca Estonia cùng giai điệu với quốc
ca Phần Lan được nhạc sĩ Fredrik Pacius phổ từ bài thơ Đất nước tôi
(Our Land) của nhà thơ Johan Ludvig Runeberg. Vì Estonia và Phần Lan
chia sẻ nhiều yếu tố văn hóa chung nên Cộng Hòa Estonia khi thành lập
1918 cũng đã dùng bản nhạc này làm quốc ca.
Estonia dưới chế độ CS
Độc
lập hòa bình không được bao lâu. Tháng 8 năm 1939, Hitler và Stalin ký
thỏa ước bất can thiệp Molotov-Ribbentrop Pact với những điều khoản bí
mật trong đó Hitler đồng ý để Liên Xô chiếm Estonia cùng với Lithuania
và Latvia. Sau khi hiệp ước được hai tên độc tài ký kết, Stalin đưa quân
đội và xe tăng chiếm đóng Estonia. Như kết quả, quốc kỳ ba màu xanh,
đen, trắng cùng với quốc ca Cộng Hòa Estonia bị nghiêm cấm. Cộng Hòa Xã
Hội Chủ Nghĩa Estonia được dựng lên ngày 21 tháng Bảy năm 1940 và đặt
dưới sự cai trị trực tiếp bởi đảng CS Estonia, một chư hầu của Liên Xô.
Hitler
xé bỏ hiệp ước Molotov-Ribbentrop qua việc phát động mặt trận miền đông
tấn công Liên Xô ngày 22 tháng 6 năm 1941 và chiếm đóng Estonia từ
tháng 7 năm 1941.
Cuối
Thế chiến thứ hai, niềm hy vọng phục hồi nền độc lập vừa sáng lên một
thời gian rất ngắn đã vụt tắt khi Estonia lần nữa bị Liên Xô chiếm với
sự làm ngơ của Mỹ và Anh tại hội nghị Yalta. “Cờ tổ quốc” Estonia khi
trở thành một tiểu quốc trong Cộng Hòa Liên Bang Sô Viết được thêm một
ngôi sao vàng lòng đỏ bên cạnh búa liềm có sẳn từ lá cờ dưới chế độ CS
Estonia 1940.
Tại sao các nước CS đều dùng cờ nền đỏ?
Màu
đỏ là màu máu của những người CS. Nền đỏ có một lịch sử khá dài từ
những thành viên cánh tả trong cách mạng Pháp 1789. Trong Cách mạng Pháp
1848, nhà thơ và nhà chính trị Pháp nổi tiếng Alphonse de Lamartine
chống lại việc dùng cờ đỏ vì đó là biểu tượng của bạo động đã gây ra máu
đổ trong ba năm từ 1791 đến 1793. Trong cuộc nổi dậy Công Xã Paris từ
18 tháng Ba 1870 tới 28 tháng Năm 1871, lá cờ đỏ là biểu tượng của phong
trào. Các đơn vị quân tình nguyện của phe Công Xã dưới sự lãnh đạo của
Louis Charles Delescluze dùng cờ nền đỏ để phân biệt với cờ ba màu của
Cộng Hòa Pháp. Từ đó về sau, nền đỏ luôn được dùng làm màu cờ đại diện
cho nhà nước CS. Trung Cộng còn đi xa hơn khi đặt tên cho công ty chế
tạo xe sang của họ là Cờ Đỏ (Hồng Kỳ).
Estonia hồi sinh
Trở
lại với Estonia. Hai chính sách Glasnost (Cởi mở) và Perestroika (Cải
tổ) do Mikhail Gorbachev giới thiệu vào năm 1985 đã tạo cơ hội cho nhân
dân Estonia đứng lên đòi độc lập. Nhiều chương trình văn nghệ ngoài trời
được tổ chức tại thủ đô Tallinn trong đó bài quốc ca bị cấm cũng đã
được nhân dân tự động hát.
Trong
cuộc biểu tình vào tháng 10, 1987 tại Voru, Estonia, quốc kỳ ba màu
xanh đen trắng của Cộng Hòa Estonia lần đầu tiên xuất hiện sau 69 năm
vắng bóng. Trong chương trình văn nghệ được gọi là Các ca khúc Estonia
quy tụ một phần tư dân số Estonia tham dự, được tổ chức ngày 11 tháng
Chín, 1988 và kéo dài 6 đêm liên tục. Nhiều nhạc phẩm yêu nước, trong có
cả quốc ca của Cộng Hòa Estonia đã được hát. Rừng cờ Cộng Hòa Estonia
ra đời 70 năm trước được giương cao. Các lãnh đạo độc lập Estonia chính
thức công bố lời kêu gọi độc lập Estonia khỏi ách thống trị của Liên Xô.
Cách mạng Hát hùng ca được phát động từ những ngày đêm lịch sử đó.
Gorbachev
cố gắng xoa dịu phong trào độc lập và dân chủ Estonia bằng cách thay
đổi thành phần CS lãnh đạo ngoan cố, cứng rắn bằng một thành phần lãnh
đạo ôn hòa nhưng đã quá trễ, Cách mạng Hát hùng ca đã trở thành cơn sóng
lớn đánh sụp lâu đài CS xây trên bờ cát phía đông biển Baltic.
Thời
gian từ khi quốc kỳ ba màu xanh, đen, trắng của Cộng Hòa Estonia chính
thức ra đời 1918 cho đến ngày lá cờ này lần nữa được phất lên ở thủ đô
Tallinn đúng 70 năm. Một đời người trôi qua. Tất cả các bậc cha ông khai
sáng nền Cộng Hòa và chọn lá quốc kỳ thiêng liêng đó làm đại diện đều
đã chết theo tuổi già hay chết trong các cuộc chiến tranh phục hồi lá
quốc kỳ đầy hy sinh gian khổ.
Hầu
hết thanh niên, sinh viên, học sinh Estonia ở tuổi hai mươi trong các
cuộc biểu tình vào những năm 1987, 1988 chưa bao giờ thấy lá cờ thiêng
liêng của dân tộc Estonia trước đó lần nào.
Các
em sinh ra và lớn lên dưới lá cờ đỏ CS và bị nhồi sọ rằng lá cờ ba màu
xanh, đen, trắng ngày xưa là sản phẩm của thực dân, đế quốc. Sinh viên
học sinh Estonia được dạy chỉ có đảng CS Estonia mới là những người yêu
nước và lãnh đạo chiến tranh chống Phát Xít Đức, còn tất cả đều theo
chân Phát Xít và sau đó là đế quốc Mỹ, ám chỉ chính phủ Estonia lưu
vong.
Nhưng
dù mưa sa, bão tố suốt 70 năm, lá cờ Cộng Hòa Estonia không chìm khuất
trong góc tối lãng quên của con người và lịch sử. Khát vọng độc lập tự
do mà lá cờ Cộng Hòa chuyên chở như ánh mặt trời soi sáng, xua đi bóng
đen dối trá và lọc lừa. Một dân tộc chỉ hơn một triệu dân đã đứng lên
đương đầu với một đế quốc CS Liên Xô mạnh gấp trăm lần ngay cả trước khi
Bức tường Bá Linh sụp đổ, và cuối cùng đã chiến thắng.
Chiến thắng của văn hóa và lịch sử dân tộc
Nhiều
sử gia đồng ý, chiến thắng của dân tộc Estonia là chiến thắng của niềm
tin sâu xa vào lịch sử và văn hóa dân tộc. Chiến thắng đó là bài học vô
giá cho những quốc gia nhỏ có nền văn hóa lâu đời nhưng phải chịu đựng
âm mưu đồng hóa của đế quốc cùng biên giới và chủ nghĩa CS độc tài.
Dòng
lịch sử không phải chỉ chảy qua những năm tháng con người đang sống hôm
nay nhưng đã bắt nguồn từ hàng ngàn năm trước và sẽ chảy cho hàng ngàn
năm sau. Giống như Phạm Hồng Thái của Việt Nam, August Sabbe của Estonia
cũng nhảy xuống sông tuẫn tiết. Không phải vì họ sợ hãi, không phải vì
họ chỉ biết căm thù, cũng không phải vì họ can đảm hơn người khác mà chỉ
vì họ mang một niềm tin quá lớn vào sự trường tồn của dân tộc họ.
Trần Trung Đạo
Tham khảo:
0 comments:
Post a Comment