Người Việt-Anh Quốc

Gần hai tuần sau khi dân Anh bỏ phiếu shock rút ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, người ta chờ đợi rằng các nhà chính trị sẽ cho dân chúng một cái nhìn hay ít nhất một phác thảo về tương lai của nước Anh bên ngoài khối Cộng Ðồng Châu Âu.

Nhưng ngược lại, người ta thấy cả đảng cầm quyền lẫn đảng đối lập rơi vào tình trạng rối loạn. Giống như trong một bị kịch của Shakespeare ta có trả thù, âm mưu và ám sát chính trị hầu như mỗi ngày một chuyện.

Năm ngoái Thủ Tướng Anh David Cameron nói với các vị cầm đầu chính phủ các nước Châu Âu rằng ông hy vọng lich sử sẽ nhớ tới ông qua ba việc, ngăn chặn Scotland tách ra khỏi Vương Quốc Thống Nhất, hàn gắn lại nền tài chánh công của nước Anh và giữ nước Anh ở lại Liên Hiệạp Châu Âu.

Thế nhưng với cuộc đầu phiếu ngày 23 tháng 6 cái ước vọng đó của ông Cameron đã tan rã. Với Anh Quốc ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu việc Scotland ra khỏi Vương Quốc Thống Nhất đã được đặt ra trở lại và chương trình mà ông cùng ông George Osborne, bộ trưởng Tài Chánh của ông đặt hy vọng là sẽ làm ngân sách cân bằng vào năm 2020 đã bị hủy bỏ.

Tầm mức khổng lồ của thất bại này đã được thấy rõ trong hai ngày hội nghị thượng đỉnh tại Brussels vào tuần này khi mà ông Cameron phải nín lặng ngồi nghe một bài học về cai trị từ ông Alexis Tspras, thủ tướng Hy lạp. Và ngày hôm sau ông Cameron được mời ra về để 27 vị lãnh đạo các nước Châu Âu còn lại họp để bàn về đối sách đối với việc Anh rút ra.

Ðối với nhiều người, quyết định của ông Cameron tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về Liên Hiệp Châu Âu là một tiếng bạc thách thức quá mức. Ông Herman Van Rompuy, một cựu chủ tịch Liên Hiệp Châu Âu trong cuộc nói chuyện với tạp chí Le Vif nhận xét “Ðề nghị tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý – và tôi chọn chữ rất cẩn thận – là quyết định về chính trị tồi tệ nhất từ nhiều thập niên nay. Nó có thể so sánh được với quyết định năm 2008 để cho ngân hàng Lehman Brothers phá sản.”

Còn đối với ông Ken Clarke, cựu bộ trưởng Tài Chánh Anh thì lịch sử sẽ nhớ về sáu năm cầm quyền của ông Cameron có một chuyện: “Thật đáng buồn, ông sẽ chỉ bị coi như là vị thủ tướng đã đưa chúng ta ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu.”

Nhưng với ông Cameron rút lui ra khỏi sân khấu chính trị, những đồng liêu của ông đã họp nhau lại viết và diễn ra một một vở bi hài kich chính trị không kém gì các bi kịch của Shakespeare.

Boris Johnson người lãnh đạo phong trào Brexit với tham vọng lên thay thế ông Cameron ở chức vụ thủ tướng, vào phút chót tuyên bố rút ra khỏi cuộc chạy đua vào chức vụ lãnh đạo này sau khi bị đâm sau lưng bởi người bạn học và đồng chí từ thời Oxford, Michael Gove. Ông Gove cũng là người trước đó nhận sẽ làm “campaign manager” cho ông Johnson. Mark Fields, một ủng hộ viên của ông Johnson nói về cái vụ đâm sau lưng này như sau: “Thật không phải là một cái gì đáng tự hào. Nó cho thấy không phải chỉ có đảng Lao Ðộng mới hoàn toàn rối rắm.”

Jeremy Corbin, lãnh tụ đảng Lao Ðộng đối lập điểm xuyết thêm vào tấn tuồng siêu thực này bằng cách nhất định không chịu từ chức trước sự chống đối của hầu hết các dân biểu của đảng tại Quốc Hội – 75% dân biểu Lao Ðộng bỏ phiếu không tín nhiệm ông. Và nay thì đến lượt lãnh tụ Nigel Farage của đảng UKIP (đảng Ðộc Lập Anh Quốc) tuyên bố rút ra khỏi chính trường để “có nhiều thời giờ hơn sống với gia đình.” Tất cả những chuyện này khiến người ta có cảm tưởng rằng chế độ chính trị tại Anh vốn vẫn được ca ngợi là ổn định nhất trên thế giới đang từ từ rơi vào tình trạng hỗn loạn.

Thủ Tướng Hy Lạp Tspras ngạc nhiên rằng ông Cameron có vẻ không có một kế hoạch gì trong trường hợp dân chúng bỏ phiếu cho Brexit. Thế nhưng thật sự điều đó cũng chẳng có gì lạ. Cả hai ông Johnson và Gove của lãnh đạo phong trào Brexit đều không có một kế hoạch nào cả. Thành ra ông Ngoại Trưởng Ðức Frank-Walter Steinmeier nói với tuần báo Der Spiegel môt cách bất mãn: “Nước Anh hiện nay không có chương trình, không có chính phủ và không có đối lập.”

Còn ông Mark Ruhe, thủ tướng Hòa Lan thì nói: “Nước Anh đã sụp đổ về tiền tệ, chính trị và kinh tế.” Ông Ruhe may là không nói đến đội bóng tròn của Anh bị Iceland loại ra khỏi giải Euro 2016.

Cuộc đầu phiếu này đã tạo ra một sự náo loạn sâu đậm bên trong đảng Bảo Thủ cầm quyền. Một số đã tiên đoán đảng này có thể sẽ bị vỡ ra làm hai như đã tan rã một lần vào thế kỷ thứ 19 chung quanh vấn đề bảo hộ mậu dịch nông phẩm. Thế nhưng có những dấu hiệu rằng đảng cầm quyền có thể hàn gắn được phần nào sự chia rẽ này.

Triển vọng của đảng đối lập Lao Ðộng bi quan hơn. Nếu ông Jeremy Corbin nhất định tiếp tục ngồi lỳ một chỗ không chịu từ chức, cuộc chiến giữa những dân biểu Lao Ðộng dòng chính và những người cánh tả hoạt động trong đảng sẽ đưa đảng vào một tình trạng có thể làm cho đảng tan rã. Ngay cả Thủ Tướng Cameron cũng phải nói: “Có thể là nằm trong quyền lợi của đảng tôi nếu anh cứ ngồi ì tại đó, nhưng nó không nằm trong quyền lợi của quốc gia. Thôi ông bạn hãy đi đi!”

Tấn bi hài kịch Brexit không biết sẽ còn kéo dài đến bao lâu nữa.


Lê Mạnh Hùng