Tổ
quốc, có thể hiểu là đất nước do tổ tiên để lại, chỉ nơi sinh thành tổ
tiên dân tộc ta; sinh thành tổ tiên, ông bà, cha mẹ của mỗi con người.
Tổ
quốc Việt nam là cội nguồn chung của mọi người Việt nam từ hàng ngàn
năm nay. Vì thế, dĩ nhiên Tổ quốc không thể mang một ý thức hệ tư tưởng
nào cả.
Tên Tổ quốc chỉ giản dị cho biết đó là Tổ quốc của dân tộc nào, ai có nguồn cội từ đâu. Trong quá
trình Toàn cầu hóa, Nhà nước có thể mất đi, nhưng Tổ quốc sẽ vẫn luôn tồn tại.
Cộng đồng công dân
Mỗi một dân tộc đều cố gắng giữ gìn Tổ quốc như một đặc điểm nhận dạng trong cộng đồng công dân của Thế giới tương lai.
Theo
một cách sử dụng khác, tổ quốc còn được dùng để chỉ nơi xuất phát, xuất
hiện, là cội nguồn của một cái gì đó. Chẳng hạn, Liên Xô trước đây có
thể được gọi là tổ quốc của chủ nghĩa xã hội Xô
Viết.
Chủ nghĩa xã hội - cả về lý thuyết lẫn thực tế - vốn không hình thành trên đất nước Việt nam.
Vì vậy nước ta cũng không thể được vinh dự mang tên tổ quốc Việt nam Xã hội Chủ nghĩa.
"Việt nam có nghĩa vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền; đó cũng chính là cam kết của Việt nam để được kết nạp vào WTO"
Trước
đây, vẫn có quan niệm trái ngược và vì vậy cũng khác biệt kiến thức về
Nhà nước giữa một bên là các nước thuộc phe xã hội chủ nghĩa (XHCN) cũ
và các nước có Nhà nước pháp quyền.
Tuy nhiên, kể từ khi trở
thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới - WTO, Việt nam có nghĩa vụ
xây dựng Nhà nước pháp quyền; đó cũng chính là cam kết của VN để được
kết nạp vào WTO.
Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền, về mặt lý
luận, trước hết dựa vào lý thuyết ba thành tố. Theo đó, Nhà nước là một
hình thái tổ chức xã hội gồm ba thành tố là lãnh thổ, dân tộc và
quyền lực tối cao.
Ba thành tố này là những điều kiện cần và
đủ làm nên một Nhà nước. Bản chất Nhà nước vì thế không thể mang tính
giai cấp, không mang ý thức hệ tư tưởng. Nó là trung tính.
Trong
một Nhà nước pháp quyền, mọi thành viên của Nhà nước (cá nhân, tổ chức,
các cơ quan công quyền và Nhà nước) đều bình đẳng trước pháp luật.
Nguyên
tắc cơ bản nhất này sẽ hoàn toàn mất giá trị khi Nhà nước được xác định
là Nhà nước của (hay ưu tiên) một ý thức hệ nào đó, hoặc là Nhà nước
không phải của mọi người mà là của (hay ưu đãi) một thành
phần, một nhóm nào đó trong xã hội.
Pháp luật là một khái niệm tổng quát chung và trừu tượng. Người ta khó mà bình đẳng theo những tiêu chí trừu tượng.
Không nên nhầm lẫn
Hiến
pháp chính là tập hợp một cách hệ thống những nguyên tắc, chuẩn mực căn
bản nhất, khái quát nhất để xác định cụ thể Pháp luật mà tất cả thành
viên trong một Nhà nước đều thượng tôn phải được hiểu như thế nào. Hiến
pháp, vì thế, phải phân biệt rõ ràng Tổ
quốc, Nhà nước, Chế độ.
Nhà nước phải là một thực thể chung của tất cả thành viên sống trong một lãnh thổ xác định.
Trong
chúng ta, có người theo đạo Phật, người theo đạo Thiên Chúa, có người
theo đạo Hồi, người khác theo đạo Hòa hảo, người này theo chủ nghĩa Cộng
sản, người kia theo chủ nghĩa Tự do...
Một Nhà nước là của chung vì vậy cũng không thể là Nhà nước của một ý thức hệ hay là sự ưu đãi của một nhóm người, một giai cấp.
Đức có Tòa án Hiến pháp độc lập với chính quyền
Phù
hợp với lý luận về Nhà nước và ý nghĩa thực tế của nó, theo truyền
thống, tên Nhà nước của đa số quốc gia là thành viên WTO (nghĩa là các
nước đã hoặc đang xây dựng Nhà nước pháp quyền theo chuẩn mực của WTO)
đều chỉ gồm tên gọi quốc gia và các bổ ngữ (nếu có) làm rõ hơn:
-
Về ai là người sử dụng quyền lực Nhà nước, chẳng hạn: Cộng hòa
(Republic. vốn từ tiếng La tinh cổ "res publica" nghĩa là việc của
chung) như nước Cộng hòa Pháp, hay đối lập với nó là Vương quốc (việc
nước là của vua), như Vương quốc Anh.
Cũng có thể nói thêm về nguyên tắc căn bản sử dụng quyền lực là nguyên tắc dân chủ như "Cộng hòa dân chủ“ và:
-
Về hình thức tổ chức một Nhà nước như một đơn vị hành chính tập quyền
duy nhất hay liên bang, chẳng hạn nước Cộng hòa Liên bang Đức.
Người ta cũng thường nhầm lẫn Nhà nước với
Chế độ và đồng hóa chúng thành một.
Chế độ là toàn bộ cấu
trúc, hệ thống tổ chức (trong Nhà nước) để thực hiện quyền lực Nhà nước
theo những hình thức và phương pháp cụ thể của người cầm quyền nhằm đạt
mục tiêu xác định của người mình.
Chế độ, vì vậy, có thể mang bản chất giai cấp, mang tính ý thức hệ tư tưởng.
Tổ quốc Việt nam có từ hàng ngàn năm nay.
Nhà nước Việt nam xuất hiện kể từ khi vua Hùng dựng nước.
Chế
độ
xã hội chủ nghĩa có từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền. Như vậy,
để phù hợp với lý luận, với ý nghĩa thực tế và với truyền thống dân tộc
và quốc tế, cần sửa Hiến pháp 1992, lấy lại tên nước là nước Việt nam
Dân chủ Cộng hòa.
Bài thể hiện quan điểm riêng của Tiến sỹ Nguyễn Văn Nam, Đại học Humboldt, CH LB Đức, người hiện hành nghề luật ở Sài Gòn.
Tiến sỹ Nguyễn Vân
Nam
Gửi tới BBC từ Sài Gòn
0 comments:
Post a Comment